Không chỉ là các bà mẹ, các bà vợ: Cuộc đấu tranh hàng ngày của phụ nữ Hàn Quốc để tìm kiếm bản sắc

Trong nhiều thế hệ, tính nữ ở Hàn Quốc gắn liền với vai trò làm mẹ, một vai trò thường xuyên được định nghĩa bằng sự hy sinh bản thân. Tuy nhiên, ngày nay, phụ nữ Hàn Quốc đang bắt đầu đặt câu hỏi về những chuẩn mực này, cố gắng giành lại bản sắc cá nhân của mình, không chỉ là con gái, vợ hay mẹ, và định nghĩa lại ý nghĩa của việc là một người phụ nữ.

Để ghi lại một phần thay đổi này, The Korea Herald đã trò chuyện với bảy người phụ nữ, từ một bà mẹ ở nhà trong độ tuổi 50, người tiếc nuối vì những lựa chọn hạn chế của mình so với các bạn đồng lứa ngày nay, đến một phụ nữ trẻ đã quyết định không có con trong cuộc sống.

‘Ngày xưa tôi không có nghi ngờ gì cả, giờ tôi hối tiếc’

Kim Myung-ja, 55 tuổi, đã nghỉ việc ở một công ty bảo hiểm sau khi con gái đầu lòng ra đời. Cô nghĩ rằng không ai khác có thể chăm sóc em bé. Hơn 30 năm trước, nghỉ phép chăm sóc con gần như không tồn tại.

"Vào thời điểm đó, tôi kiếm nhiều tiền hơn chồng. Nhưng không ai, kể cả tôi, đặt câu hỏi về việc người mẹ phải từ bỏ sự nghiệp. Lúc ấy, nó cảm thấy rất tự nhiên," Kim chia sẻ, hiện cô có một con gái 26 tuổi và một con gái 21 tuổi.

Là một bà mẹ ở nhà, Kim cảm thấy tự ti khi so sánh mình với các bà mẹ đi làm vì họ có lương và chức danh công việc. "Mỗi khi giới thiệu bản thân, tôi nói 'Tôi chỉ ở nhà thôi'."

Điều này khiến cô càng trở nên ám ảnh với điểm số học của các con, như thể thành tích của chúng phản ánh chính cô. "Nếu điểm số của các con không tốt, tất cả lỗi lầm đều đổ lên đầu những bà mẹ ở nhà."

Giờ đây, cô cảm thấy những năm tháng mình cống hiến cho gia đình đã bị các con mình bỏ qua. Một lần, con gái lớn của cô đã hỏi tại sao mẹ không làm việc như những bà mẹ khác. "Khi nghe con gái so sánh tôi với các bà mẹ đi làm, tôi bắt đầu nghi ngờ những hy sinh của mình. Nó cảm giác như công sức của tôi khi là một bà mẹ ở nhà là vô hình."

‘Làm cả hai thật sự rất đau đớn’

Chung Woo-sun, 47 tuổi, là một trong nhiều bà mẹ thuộc thế hệ X ở Hàn Quốc, những người đã phải gánh vác cả công việc và vai trò truyền thống của người mẹ.

Mặc dù quyết định của cô có thể là điều mà Kim, bà mẹ ở nhà, hối tiếc vì không làm được, nhưng Chung nói rằng kinh nghiệm của cô lại không hề đáng ghen tị.

"Cả tôi và chồng tôi đều đi làm, nhưng công việc nhà và chăm sóc con cái luôn là trách nhiệm hoàn toàn của tôi," Chung chia sẻ, hiện cô có một con gái 17 tuổi. "Các ông chồng ở độ tuổi 30-40 đang trong giai đoạn sự nghiệp rất bận rộn, đầy thử thách và cạnh tranh. Khi công ty có những bữa tiệc hoặc tăng ca trùng với giờ của chồng, tôi là người phải về nhà sớm."

"Tôi luôn phải vội vã đi làm và vội vã về nhà," cô nói. "Khi về đến nhà, mọi thứ đều bừa bộn. Tôi phải dọn dẹp, nấu cơm và chuẩn bị đồ dùng học tập. Tôi thường phải chạy ra siêu thị vào đêm khuya để mua đồ."

Mẹ của Chung là một bà mẹ ở nhà. "Nhưng tôi phải làm cả hai. Sự cân bằng giữa công việc và mẹ thật như một cuộc chiến không có hồi kết. Thực sự rất đau đớn," cô nói.

Nhìn vào các bà mẹ trẻ ngày nay, cô cho rằng họ có vẻ chia sẻ công việc nhiều hơn với chồng, cho con vào các trường mẫu giáo toàn ngày hoặc sử dụng các chương trình chăm sóc sau giờ học.

"May mắn là tôi ‘gặp’ được một đứa trẻ cư xử tốt và có thái độ tốt. Nếu không, tôi chắc sẽ cảm thấy rất mệt mỏi ngay bây giờ."

‘Tôi lấy lại tên tuổi của mình qua việc viết lách’

Park Ho-yeong, 38 tuổi, có hai con 11 và 7 tuổi, trước đây làm nhân viên vệ sinh răng miệng. Khi cô sinh đứa con đầu lòng, cô đã nghỉ việc.

Sau vài năm ở nhà với các con, cô thử tìm công việc nhưng không thành công. Trong một cuộc phỏng vấn, cô bị hỏi liệu có ai chăm sóc con cô trong khi cô làm việc không. Khi cô trả lời là không, cô đã không được nhận việc.

Kể từ khi nghỉ công việc, Park thường cảm thấy như mình đã mất đi bản sắc cá nhân. "Tôi thường được gọi là mẹ của ai đó hay vợ của ai đó. Vì tôi không còn làm việc, tôi cảm thấy như mình đã mất đi chính mình."

Cuộc sống của cô bắt đầu thay đổi khi cô bắt đầu viết lách.

Con trai của cô được chẩn đoán mắc rối loạn tăng động giảm chú ý khi 8 tuổi. Con trai cô bị bắt nạt ở trường. Dưới áp lực cực độ, Park phát triển chứng rối loạn hoảng sợ. Để đối phó, cô bắt đầu viết trên nền tảng blog trực tuyến Brunch. Dần dần, những bài viết của cô đã tạo thành ba cuốn sách xuất bản – hai cuốn dành cho trẻ em và một cuốn dành cho các bà mẹ nuôi dạy con mắc ADHD.

Kể từ khi xuất bản sách, Park cảm thấy như mình đang sống lại dưới tên của chính mình. "Trước đây, tôi không biết phải làm gì. Nhưng giờ tôi cảm thấy mình có một tương lai và một hướng đi. Lo âu của tôi đã giảm đi."

Bây giờ, Park đang cố gắng đầu tư vào bản thân nhiều hơn. Một cách mỉa mai, việc đầu tư ít vào con cái đã khiến cô trở thành một người mẹ tích cực hơn.

"Trước đây, tôi đầu tư rất nhiều vào con cái nhưng không thu được nhiều kết quả." Cô đã rút các con khỏi hầu hết các trung tâm học thêm và bắt đầu đầu tư vào chính mình. Cô học tennis, mua sách và tham gia các lớp học trực tuyến về viết sách thiếu nhi.

"Tôi ít kỳ vọng vào con cái vì tôi đầu tư ít hơn vào chúng. Khi chúng làm tốt hơn mong đợi của tôi, tôi bắt đầu khen ngợi chúng nhiều hơn."

‘Tìm kiếm sự cân bằng’

Lee Jung-eun, 36 tuổi, là một giáo viên tiểu học và là mẹ của một cô con gái 10 tuổi và một cậu con trai 7 tuổi.

Đối với cô, yếu tố quan trọng là tìm sự cân bằng giữa ba vai trò của mình – người mẹ, giáo viên và chính bản thân. "Khi các con tôi còn nhỏ, bản sắc của tôi là một người mẹ rất mạnh mẽ. Khi chúng lớn lên, tôi bắt đầu giành lại bản sắc của chính mình."

Việc cân bằng giữa sự nghiệp và chăm sóc con cái không phải là điều dễ dàng, nhưng công việc của cô mang lại cho cô một cảm giác hoàn thành sâu sắc, cô chia sẻ. Tuy nhiên, có những lúc cô cảm thấy quá gắn bó với thành tích của các con, như thể thành công và khó khăn của chúng là của chính cô. Có một nhận thức xã hội sâu sắc, một điều mà ngay cả phụ nữ ngày nay cũng không thể hoàn toàn thoát khỏi, cho rằng mẹ là người chịu trách nhiệm về sự thành công của con cái.

"Ở một mức độ nào đó, tôi đã so sánh mình với con cái và tôi biết tôi không nên làm vậy," cô nói.

"Tôi muốn nhìn các con như những cá thể độc lập, tách biệt với tôi, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Khi chúng được khen, tôi cảm thấy tự hào; khi chúng bị chỉ trích, tôi cảm thấy điều đó là cá nhân."

‘Chăm sóc con cái cũng là cách để tôi trưởng thành’

Cheon Hyo-jin, 38 tuổi, là một nhà sản xuất radio và là mẹ của một cô con gái 5 tuổi và một cậu con trai 4 tuổi, cảm thấy một áp lực tâm lý rất lớn khi cô sinh liền hai đứa con và chúng hoàn toàn "phụ thuộc" vào cô.

"Lúc đầu, mối quan hệ của chúng tôi là một chiều. Tôi phải cung cấp mọi thứ cho chúng. Tôi cần cho chúng ăn, ôm chúng và làm tất cả những gì cần thiết để chúng sống sót," cô nhớ lại.

Tuy nhiên, theo thời gian, cô bắt đầu nhìn nhận con cái mình như những cá thể mà cô có thể cùng trưởng thành. "Chúng dạy tôi những điều mà tôi đã quên khi lớn lên."

Con gái đầu của cô rất chủ động. Cô bé thường kiên quyết ấn nút thang máy bất cứ nơi đâu họ đi. Một ngày, Cheon cảm thấy rất vội vã và cố gắng ấn nút thang máy nhanh chóng. Con gái cô òa khóc.

"Trước đây, điều này sẽ rất khó khăn đối với tôi. Tôi đã cố gắng giải thích rằng chúng ta đang muộn và có thể bỏ lỡ xe buýt đi mẫu giáo. Nhưng với cô bé, đó không phải là vấn đề logic. Cô bé cảm thấy tổn thương về mặt cảm xúc, dù lý do là gì."

Kinh nghiệm này đã dẫn Cheon đến một nhận thức quan trọng về các mối quan hệ con người.

Cô nhận ra rằng cảm giác tổn thương về mặt cảm xúc không chỉ là trải nghiệm của trẻ con. Nó cũng xảy ra với người lớn. Người lớn không bộc lộ cảm xúc của họ một cách cởi mở như trẻ con, nhưng cảm xúc vẫn hiện diện. Từ con cái, cô học được rằng logic không phải là tất cả. Cảm xúc thúc đẩy các mối quan hệ, và việc đối diện với chúng một cách kiên nhẫn có thể thay đổi cách chúng ta kết nối với người khác.

"Khi một đứa trẻ đang la hét hay giận dỗi, tôi có thể cố gắng ra ngoài một phút sớm hơn, nhưng cuối cùng chúng ta lại đến muộn thêm 30 phút. Tôi đã học được cách kiên nhẫn và chú ý đến cảm xúc của chúng," cô chia sẻ.

Cô cũng suy ngẫm về cách sự hiểu biết này ảnh hưởng đến công việc của cô.

"Kỹ năng này, mà tôi học được từ con cái, đã tự nhiên lan tỏa vào công việc của tôi. Bây giờ, tôi cố gắng dừng lại và chờ thêm một chút khi làm việc với đồng nghiệp, để chắc chắn rằng tôi không gây tổn thương cảm xúc không cần thiết."

Cô không còn coi con cái mình là những cá thể chỉ cần sự hỗ trợ vô điều kiện nữa.

"Chăm sóc con cái giúp tôi trưởng thành. Qua thời gian, mối quan hệ của chúng tôi đã không còn một chiều. Chúng tôi là những cá thể cùng chia sẻ không gian, sống và trưởng thành cùng nhau dưới một mái nhà."

‘Tôi không chỉ là mẹ của ai đó — tôi là chính tôi’

Park Mi-jung, 31 tuổi, mới làm mẹ được 8 tháng. Trước đây, cô làm giảng viên tự do cho các công ty, đào tạo nhân viên mới và cán bộ nhân sự. Công việc của cô đòi hỏi phải đứng trước đám đông, và cô luôn ăn mặc gọn gàng.

"Tôi thường mặc đồ bán chính thức và luôn đi giày cao gót khi di chuyển khắp cả nước để giảng dạy. Tôi cảm thấy rất hài lòng," cô chia sẻ.

Sau khi sinh con, cô phải đối mặt với trầm cảm sau sinh cùng những khó khăn hàng ngày khi chăm sóc em bé.

"Tôi nhớ đã vào phòng vệ sinh để rửa tay và nhìn thoáng qua mình trong gương. Tôi rất sốc. Vì tôi đã giảm cân rất nhiều và không thể tắm rửa đúng cách, vẻ ngoài của tôi thật sự gây sốc."

Đó là một lời cảnh tỉnh. Cô cần phải giành lại bản thân.

"Một số người tìm thấy hạnh phúc khi đánh mất bản thân và chấp nhận vai trò làm mẹ. Nhưng đó không phải là tôi. Tôi là người cần có một vị trí trong xã hội."

Park quyết tâm định nghĩa bản thân theo cách của riêng mình. "Có một ‘tôi’ làm việc, một ‘tôi’ là mẹ và một ‘tôi’ là phụ nữ. Các vai trò của tôi đã trở nên rõ ràng và đa dạng hơn. Nhưng điều này không có nghĩa là tôi trở thành một người khác."

Tuy nhiên, cô thừa nhận rằng làm mẹ đã mang lại những cảm xúc ghen tị và so sánh không ngờ tới.

"Tôi chưa bao giờ so sánh mình với người khác. Tôi luôn nghĩ cuộc sống của mình là của mình, và cuộc sống của họ là của họ. Nhưng sau khi có con, đôi khi tôi bắt gặp bản thân tự hỏi liệu con tôi có bò nhanh hơn hay chậm hơn những đứa trẻ khác không, hoặc tôi có nên gửi con vào một trường mẫu giáo học tiếng Anh (mà có chi phí cao hơn các trường mẫu giáo bình thường) hay không."

‘Mục đích của tôi khi kết hôn không phải là có con’

Seo Bo-kyung, 34 tuổi, dự định kết hôn với bạn trai đã quen 5 năm vào năm 2025. Cặp đôi đã quyết định sống theo mô hình DINK: dual income, no kids (cả hai cùng đi làm, không có con).

Bạn trai của Seo lý giải quyết định không có con của họ chủ yếu vì lý do tài chính, nhưng động lực của cô thì đa chiều hơn.

"Tôi không muốn cơ thể mình bị ảnh hưởng bởi thai kỳ và sinh nở," cô chia sẻ, kể lại một trải nghiệm đầy ám ảnh. "Tôi biết có người đã qua đời trong khi sinh con, và từ đó tôi rất sợ hãi." Cô cảm thấy xã hội thường xuyên bỏ qua những tác động về thể chất và tinh thần của việc mang thai và sinh con. "Xã hội hiếm khi nói về việc sinh con khó khăn như thế nào hay những ảnh hưởng lâu dài mà nó để lại trên cơ thể phụ nữ."

Đối với Seo, quan điểm của cô cũng được hình thành bởi cách nuôi dưỡng của gia đình. Cả hai bậc phụ huynh của cô đều đi làm toàn thời gian, và mặc dù cô ngưỡng mộ thành tựu sự nghiệp của mẹ, cô thường cảm thấy sự vắng mặt của bà. "Khi tôi cần mẹ, bà ấy không ở đó. Và cha tôi cũng vậy. Tôi cảm thấy cô đơn," cô nói.

Hiện cô đang làm việc tại bộ phận nhân sự của một công ty thực phẩm lớn và đã xây dựng một sự nghiệp thành công. Là một sinh viên tốt nghiệp từ một trường đại học danh tiếng, cô đã làm việc rất chăm chỉ để đạt được vị trí của mình. Tuy nhiên, công việc trong lĩnh vực nhân sự đã cho cô cái nhìn sâu sắc về những khó khăn mà phụ nữ đối mặt khi quay lại làm việc sau thời gian nghỉ sinh.

"Khi nhìn vào các đồng nghiệp nữ đã có con, tôi thấy họ dường như tụt lại phía sau trong việc thăng chức và đánh giá hiệu suất so với các đồng nghiệp nam," cô chia sẻ. "Tôi không chắc mình có thể chịu đựng được điều đó."

Seo cũng chỉ ra gánh nặng không công bằng trong trách nhiệm làm cha mẹ. "Khi có chuyện gì xảy ra với con cái, luôn luôn là mẹ nhận cuộc gọi. Các ông bố không chịu áp lực đó. Ngay cả những phụ nữ kiếm nhiều tiền hơn chồng họ vẫn phải gánh vác trách nhiệm này."

Điều này đã khiến cô đặt câu hỏi liệu có công bằng khi có con khi cô biết rằng mình sẽ không thể ở bên con một cách đầy đủ, đặc biệt khi cô không muốn hy sinh sự nghiệp của mình.

"Đối với tôi, mục đích của việc kết hôn không phải là có con. Mà là kết hôn với người mà tôi yêu," cô giải thích. "Một số người nói rằng mục đích của hôn nhân là để có con. Đối với tôi, mục đích đó được hoàn thành khi tôi chọn anh ấy."

Thay đổi quan điểm về hôn nhân và làm cha mẹ

Khi nền kinh tế Hàn Quốc phát triển và trình độ giáo dục tăng cao, thế hệ phụ nữ trẻ đang suy nghĩ lại về các vai trò truyền thống. Hôn nhân và làm cha mẹ không còn là nghĩa vụ mà là sự lựa chọn, cho phép họ định nghĩa lại vai trò làm mẹ theo cách riêng của mình.

“Thế hệ những năm 1980 và 1990 chưa bao giờ học được, dù ở trường hay ở nhà, hệ thống giá trị truyền thống nơi người mẹ hy sinh và từ bỏ cuộc sống của mình vì con cái. Ngay cả những bà mẹ đã sống cuộc đời như vậy cũng không muốn con gái mình đi theo con đường đó,” theo Kang Seok-joo tại Viện Nghiên cứu Giới tính, Đại học Quốc gia Seoul.

Đối với họ, hôn nhân không còn là một điều bắt buộc mà là một sự lựa chọn. Trong bối cảnh mà trọng trách